Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler Nelerdir?
(Konuya Ait Ayrıntılı Anlatım ve Daha Fazlası Haberimizin Sonundaki Videomuzdadır.)
Bu haberimizde Çözünürlüğü Etkileyen Faktörler Nelerdir? konusunu inceleyeceğiz. Örnek sorularla konumuzu pekiştireceğiz.
Bir maddenin çözücüdeki çözünürlüğü;
• Çözücü ve Çözünenin Cinsi,
• Sıcaklık,
• Basınç,
• Ortak İyon Etkisi gibi etkenlere bağlıdır.
1- Çözücü ve Çözünenin Cinsi
Polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde iyi çözünür.
Örneğin, şeker ve tuz suda çok iyi çözünürken naftalin suda neredeyse hiç çözünmez. Bunun nedeni su polar yapılı bir çözücüdür. Tuz iyonik yapılı bir katıdır. Naftalin ise apolar yapılı bir maddedir. Benzer benzeri çözer ilkesine göre apolar yapılı naftalinin polar yapılı suda çözünmesi beklenemez.
2- Sıcaklık
Sıcaklığın çözünürlüğe etkisini incelerken çözünme olayı sırasında ısı alınıp verildiği göz önüne alınarak yorumlanır.
Endotermik Çözünme: Suda ısı alarak çözünen maddelerin çözünürlüğü sıcaklıkla artar.
Ekzotermik Çözünme: Suda ısı vererek çözünen maddelerin çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalır.
Katıların sudaki çözünürlüğü genellikle endotermiktir. Bu nedenle doygun çözeltileri soğutulduğunda bir miktar katı kabın dibine çökecektir. Çöken madde kristal yapıdadır ve bu olaya kristallenme denir.
Bazı katıların çözünürlüğü sezyum (III) sülfat gibi ekzotermik olabilir. Yani sıcaklık arttıkça çözünürlüğü azalır.
Gazların sudaki çözünürlüğü ise ekzotermiktir. Bu nedenle sıcaklık arttıkça gazların çözünürlüğü azalır. Gazlar soğukta daha iyi çözünür. Kola soğuk içildiğinde daha fazla karbondioksit gazı içerir.
3- Basınç
Katı ve sıvıların çözünürlüğüne basıncın etkisi yoktur. Gazların çözünürlüğü ise basınç arttıkça artar.
Gazların çözünürlüğünde basıncın etkisine günlük hayattan örnek verecek olursak,
Gazlı içeceklerin kapağı açıldığında oluşan gaz çıkışının nedeni kapak kapalı iken yüksek basınla çözünen karbondioksit gazı kapak açıldığında basıncın azalması ile serbest hale geçmesidir.
Dalgıçların vurgun yemesinin nedeni hızla deniz yüzeyine dönen dalgıçların basınç azalması nedeniyle kanındaki azotun çözünürlüğü azalır. Bu da kanda kabarcıklar oluşmasına, dolayısıyla vurguna neden olur.
4- Ortak İyon Etkisi
Bir maddenin sudaki çözünürlüğü aynı sıcaklıkta ortak iyon içeren çözeltideki çözünürlüğünden büyüktür. Ortak olan iyonun derişiminin artması çözünürlüğü azaltır.
(Soruların ayrıntılı çözümleri haberimizin sonundaki videomuz içerisindedir.)
Soru1:
Soru2:
Soru3:
Soru4:
Konunun ayrıntılı ve örnek sorular üzerinde açıklayıcı anlatımını içeren videomuza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
YouTube kanalımızdaki özel içeriklerimizi takip edin.