Yükseltgenme Basamakları
(Konunun Ayrıntılı Anlatım Videosu ve Soru Çözümleri Haberimizin Sonundaki Videomuzdadır.)
Yükseltgenme Basamağı atomların aldığı-verdiği elektron sayısını belirten basamaktır.
İyonik bileşiklerde metaller elektron vererek, ametaller elektron alarak yük kazanırlar. Bu elementlerin yükleri için iyon yükü terimi kullanılır. NaCl bileşiğinde Na için iyon yükü +1, Cl için -1’dir. İyon yükünün kullanıldığı her yerde yükseltgenme basamağı terimi kullanılabilir.
Ametaller arasında oluşan kovalent bileşiklerde yapı elektron ortaklaşması ile oluşur. Atomlar elektronegatifliklerine kısmi (+) ve kısmi (-) yükle yüklenir. Bu yüklenme olayı iyonik bileşiklerdeki gibi net değildir. Bu nedenle kovalent bileşiklerde iyon yükü terimi yerine yükseltgenme basamağı terimi kullanılır.
Yükseltgenme Basamağını Belirleyen Kurallar
1- Atomik ya da moleküler haldeki elementlerin yükseltgenme basamağı sıfırdır.
2- Serbest iyonlarda elementin yükseltgenme basamağı iyonun yüküne eşittir.
3- Bileşiklerde elementlerin yükseltgenme basamağı toplamı sıfıra eşittir.
4- Köklerde ( birden fazla elementten meydana gelen iyonlarda) elementlerin yükseltgenme basamakları toplamı kök yüküne eşittir.
5- 1A grubu elementleri (Na, K, Li) tüm bileşiklerinde (+1) yüklüdür.
6- 2A grubu elementleri (Be, Mg, Ca) tüm bileşiklerinde (+2) yüklüdür.
7- 3A grubundan Al tüm bileşiklerinde (+3) yüklüdür.
8- H metallerle yaptığı bileşiklerinde (-1), ametallerle yaptığı bileşiklerde (+1) yüklüdür.
9- Oksijen bileşiklerinde genellikle (-2) değerliğini alır. Ancak bazı istisnai durumlarda;
• Peroksitlerde (H2O2) (-1) değerliklidir.
• Süperoksitlerde (KO2) (-1/2) değerliklidir.
• OF2’de (+2) değerliklidir.
10- F tüm bileşiklerinde (-1) değerliğini alır. Diğer holojenler (+7) ile (-1) arasında değerlik alır.
11- Bazı bileşiklerde elementlerin yükseltgenme basamağını belirlemek için bileşiği oluşturan anyon yada katyon grubunun yükünün bilinmesi gerekir.
Örnek Sorular
Konunun ayrıntılı anlatımını ve soru çözümlerini aşağıdaki videoda bulabilirsiniz.
YouTube kanalımızdaki özel içeriklerimizi takip edin.